Australian Embassy
Timor-Leste

Austrália apoia fasilidade foun dulas-hare iha distritu Baucau

Austrália apoia fasilidade foun dulas-hare iha distritu Baucau

22 Setembru 2014

Embaixadór Austrália Peter Doyle admira tebes ho lansamentu kona-ba fasilidade dulas-hare iha distritu Baucau ne’ebé sei permite agrikultór lokál sira atu prodús fos kualidade ás ba iha merkadória Timor-Leste.

Fasilidade ne’ebé harii husi kompania agribusiness lokál ‘Acelda II Unipessoal Lda’, ne’e lansa direitamente husi Prezidente Republika Taur Matan Ruak ohin iha seremónia ne’ebé hala’o iha Darasula, Suku Gari Uai.

Liu-husi programa Market Development Facility (MDF), Governu Austrália fo apoiu orsamentu balu ba iha projetu ne’e, inklui importasaun no instalasaun ba fasilidade dulas-hare, harii armazen, instala makina falun fos nian nomos dezenvolve sistema ida atu asesu ba produsaun hare husi agrikultóres lokál.

Sr. Doyle dehan katak inisiativa ne’e nu’udar esforsu boot Austrália nian atu suporta dezenvolvimentu setór privadu ida ne’ebé forte iha Timor-Leste.

“Setór privadu ne’ebé forte sai hanesan xave importante ida atu hasa’e povu nia moris baziku,” nia dehan. “Ida ne’e signifika iha servisu barak no rendimentu aumenta – laos iha Dili deit maibé iha rai laran tomak.”

Fasilidades dulas-hare ne’e eziste ba dahuluk iha Timor-Leste. Ida ne’e sei permite kompana Acelda atu utiliza hare lokál hodi produs fos kualidade as, ho marka Fos Timor, ne’ebé sei bele ba faan iha merkadu sira iha rai laran.

“Ho ida ne’e, sei bele kria merkadoria foun – merkadoria ida ne’ebé sei halo osan dolares barak tama iha agrikultór sira nia bolsu laran no redus dependensia nasaun nian ba importasaun,” dehan Sr. Doyle.

Hein katak fasilidade dulas-hare ne’e sei fornese merkadoria ida ne’ebé estavel ba kuaze agrikultóres hare nain 300 (atus-tolu), ne’ebé feto maizumenus 100 (atus-ida).

Ho valór orsamentu hamutuk miliaun $7.2 ba iha tinan haat (4), programa MDF halo analize ba industria prinsipál sira iha Timor-Leste, hanesan agribusiness no turismu, atu komprende obstaklu hirak nebe halo merkadu sira lao ladun diak. MDF sei fo apoiu ba emprezariu lokál sira hodi buka solusaun ba obstaklu hirak ne’e.
 



Prezidente Taur Matan Ruak hato'o diskursu iha lansamentu Fos Timor hamutuk ho Embaixador Australia Peter Doyle, Ministru  Komersiu, Industria no Ambiente, Antonio Conceicao (liman karuk) no Sekretariu Estadu Politika Formasaun Profesional no Empregu (SEPFOPE), Ilidio Ximenes da Costa (liman los). 
Foto: Embaixada Australia iha Dili


Prezidente Taur Matan Ruak no Embaixador Australia Peter Doyle kua fita hodi loke ofisialmente fatin fasilidade foun dulas-hare nian iha Suku Gari Uai. Foto: Embaixada Australia iha Dili


Prezidente Taur Matan Ruak no Embaixador Australia Peter Doyle haree demonstrasaun iha fatin fasilidade foun dulas-hare nian.

Foto: Embaixada Australia iha Dili



Fasilidade foun Fos Timor sei prosesu hare ba fos ne’ebé sei bele ba faan iha merkadu sira iha rai laran.
Foto: Embaixada Australia iha Dili


Xefi Suku of Gari Uai, Maria Lidia, hato'o benvindu ba Presidente Timor-Leste no Embaixador Australia ba lansamentu Fos Timor.
Foto: Embaixada Australia iha Dili

Xefi Suku of Gari Uai, Maria Lidia, hato'o diskursu ba komunidade ne'ebe tuir lansamentu Fos Timor. Foto: Embaixada Australia iha Dili



Embaixador Australia Peter Doyle hato'o diskursu ba komunidade ne'ebe tuir lansamentu
Fos Timor.
Foto: Embaixada Australia iha Dili


Mr. Higino da Costa Freitas, Diretor Acelda II Unipessoal Lda hato'o diskursu ba komunidade ne'ebe tuir lansamentu Fos Timor.  Foto: Embaixada Australia iha Dili


Vice Ministru Agrikultura no Pescas Timor-Leste, Marcos da Cruz, hato'o diskursu ba komunidade ne'ebe tuir lansamentu
Fos Timor.
Foto: Embaixada Australia iha Dili


Prezidente Timor-Leste ba Camara Comercio no Industria, Oscar Lima, hato'o diskursu ba komunidade ne'ebe tuir lansamentu
Fos Timor.
Foto: Embaixada Australia iha Dili